Trương Huy San được biết đến qua nhiều tác phẩm báo chí sắc sảo, phản ánh những vấn đề xã hội nhạy cảm. Gần đây, thông tin ông bị tuyên án 30 tháng tù giam đã gây xôn xao dư luận. Vậy, Trương Huy San là ai? Điều gì đã dẫn đến bản án này? Hãy cùng Influencervn tìm hiểu chi tiết tại bài viết dưới đây.
Trương Huy San là ai?
Trương Huy San (bút danh Huy Đức) sinh năm 1962 tại Hà Tĩnh. Ông hoạt động trong lĩnh vực báo chí, đồng thời là một blogger nổi tiếng. Tên tuổi của ông gắn liền với blog bình luận về các vấn đề chính trị và xã hội mang tên Osin, sau này chuyển thành trang Facebook “Osin Huyduc”. Ông còn được biết đến qua bộ sách phi hư cấu gồm hai phần mang tên Bên thắng cuộc, tập trung phân tích lịch sử và chính trị Việt Nam sau ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Xuất thân trong một gia đình có truyền thống cách mạng, Trương Huy San từng tham gia quân đội. Ông có thời gian hơn 3 năm (từ năm 1984 đến năm 1987) hoạt động tại Campuchia trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam – Khmer Đỏ.
Sự nghiệp báo chí và những tác phẩm tiêu biểu của Trương Huy San
Say khi đã biết Trương Huy San là ai, chúng ta hãy cùng khám phá sự nghiệp báo chí và những tác phẩm tiêu biểu của Trương Huy San.
Trước khi bước vào con đường làm báo, người đàn ông này từng là một cây bút văn chương. Các tác phẩm của ông bao gồm “Dòng sông cụt” và “Anh ấy sẽ trở về”, được đăng trên báo Văn nghệ Quân đội trong thời gian ông phục vụ quân ngũ từ năm 1987 đến 1988.
Sự nghiệp báo chí của ông trải qua nhiều tờ báo lớn, bắt đầu từ Tuổi Trẻ, sau đó là Thanh Niên, Diễn đàn doanh nghiệp, Nông thôn ngày nay và Sài Gòn tiếp thị.
Bút danh Huy Đức được công chúng biết đến rộng rãi khi ông còn là phóng viên điều tra của báo Tuổi Trẻ, đặc biệt là qua vụ phanh phui Đường Sơn Quán, một tụ điểm ăn chơi nổi tiếng của các quan chức cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Khi chuyển sang Thời báo Kinh Tế Sài Gòn, ông tiếp tục gây tiếng vang với các bài viết phân tích chính sách kinh tế của chính phủ, đặc biệt là loạt bài về các Ban Quản lý dự án (PMU) và Bộ Giao thông Vận tải. Những phân tích của ông đã tiên đoán chính xác sự kiện PMU 18 sau này.
Tại Sài Gòn Tiếp thị, ông duy trì việc phân tích chính sách qua các bài viết và phỏng vấn như “Những chiếc ghế nóng”, “Đất đai không phải là chiến lợi phẩm”… Trong thời gian này, ông cũng bắt đầu viết blog Osin, nhanh chóng trở thành một blogger nổi tiếng với lượng người truy cập và bình luận cao.
Bài viết “Biên giới tháng Hai”, ghi lại những gì ông thu thập được tại biên giới Việt – Trung nhân kỷ niệm 30 năm chiến tranh biên giới 1979, đã dẫn đến việc ông bị Sài Gòn Tiếp thị sa thải vào tháng 8 năm 2009 và bị thu hồi thẻ nhà báo.
Tháng 5 năm 2012, ông được trao học bổng Nieman, cho phép ông tu nghiệp và nghiên cứu tại Đại học Harvard trong một năm. Ông tập trung vào chính sách công, văn học Hoa Kỳ và lịch sử Việt Nam.
Cuốn sách “Bên thắng cuộc” của ông, ra mắt cuối năm 2012, đã gây chú ý lớn tại Việt Nam và Hoa Kỳ vì đề cập đến các chủ đề được coi là “nhạy cảm chính trị”. Ít nhất hai nhà xuất bản trong nước đã từ chối in tác phẩm này.
Các bài viết trên blog của ông nhận được sự quan tâm lớn, đặc biệt là từ giới chuyên môn, với nhiều cuộc thảo luận về các vấn đề quan trọng của đất nước như biển Đông, bauxite Tây Nguyên và hàng hóa Trung Quốc.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2013 tại Kensington, California, ông Huy Đức bày tỏ quan điểm: “Không ai muốn vào tù. Nhưng trong một số trường hợp, để bảo vệ tự do, tù tội là điều không thể tránh khỏi. Nếu ai cũng sợ tù, chúng ta sẽ không bao giờ có được tự do.”
Ông tiếp tục viết về các vấn đề xã hội và chính trị của Việt Nam, bao gồm nạn phá rừng và các vấn đề môi trường. Ông cũng là một trong những người khởi xướng chương trình Nhịp cầu Hoàng Sa năm 2014, nhằm tưởng nhớ các chiến sĩ đã hy sinh tại Hoàng Sa thời Việt Nam Cộng hòa.
Năm 2021, ông phát động dự án “Góp một cây để có rừng”, nhằm khôi phục rừng đầu nguồn tại các tỉnh miền Trung. Với khoảng 370.000 người theo dõi trên Facebook, nhà báo Huy Đức được xem là một trong những nhà bình luận chính trị có ảnh hưởng nhất tại Việt Nam trên nền tảng này.
Trương Huy San bị tuyên án 30 tháng tù giam
Bên cạnh thắc mắc Trương Huy San là ai, nhiều người cũng rất tò mò về vụ việc người đàn ông này bị tuyên án tù.
Vào ngày 27 tháng 2, Tòa án Nhân dân Thành phố Hà Nội đã tiến hành phiên xử sơ thẩm và đưa ra phán quyết đối với bị cáo Trương Huy San, sinh năm 1961, thường trú tại phường 14, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Ông San bị kết án 30 tháng tù giam vì hành vi “Lạm dụng quyền tự do dân chủ gây tổn hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”, vi phạm khoản 2, Điều 331 của Bộ luật Hình sự.
Phiên tòa được điều hành bởi một hội đồng xét xử bao gồm ba người: một thẩm phán giữ vai trò chủ tọa và hai hội thẩm nhân dân. Hai kiểm sát viên được giao nhiệm vụ thực hiện quyền công tố và giám sát quá trình xét xử sơ thẩm tại phiên tòa.
Trước đó, một luật sư đã đăng ký tham gia bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bị cáo Trương Huy San. Trong giai đoạn chuẩn bị cho phiên tòa, gia đình bị cáo đã thuê thêm một luật sư bào chữa, nâng tổng số luật sư biện hộ lên hai người.
Theo cáo trạng được Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao công bố tại phiên tòa, từ năm 2015 đến năm 2024, Trương Huy San đã tự mình thu thập thông tin, tài liệu, biên soạn và đăng tải nhiều bài viết trên tài khoản Facebook cá nhân mang tên “Truong Huy San (Osin Huy Duc)”.
Trong số đó, 13 bài viết bị cáo buộc chứa nội dung gây tổn hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Những bài viết này đã thu hút lượng tương tác, bình luận và chia sẻ lớn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự và an toàn xã hội, do đó cần phải được xử lý theo quy định của pháp luật.
Tại phiên tòa, Trương Huy San xác nhận rằng tài khoản Facebook “Truong Huy San (Osin Huy Duc)” do chính ông tạo lập, quản lý và sử dụng, không chia sẻ quyền quản trị với bất kỳ ai khác. Việc đăng tải các bài viết trên Facebook cá nhân đều do ông thực hiện, thông tin được sử dụng để viết bài do ông tự thu thập và đánh giá. Ông khẳng định rằng việc đăng tải những bài viết này không nhằm mục đích chống lại Đảng hay Nhà nước.
Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng trong số 13 bài viết nói trên, có một số nội dung đã gây tổn hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của một số tổ chức và cá nhân. Trương Huy San bày tỏ sự hối tiếc và cam kết chịu trách nhiệm trước cơ quan Nhà nước, cũng như trước các tổ chức và cá nhân bị ảnh hưởng bởi những bài viết của mình.
Dựa trên những điều này, Trương Huy San thừa nhận hành vi của mình đã vi phạm Điều 331 của Bộ luật Hình sự và đồng ý với tội danh mà Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã truy tố.
Trong lời nói sau cùng tại tòa, Trương Huy San bày tỏ sự nhận thức về hành vi vi phạm pháp luật của mình và hy vọng Hội đồng xét xử sẽ xem xét giảm nhẹ hình phạt để ông có cơ hội tham gia vào các hoạt động xã hội.
Trước khi bị bắt, ông đã đăng tải một bài viết đề cập đến những rủi ro do việc tập trung quyền lực vào Bộ Công an Việt Nam, cơ quan mà ông Tô Lâm, hiện là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, từng lãnh đạo.
Trong số các bài viết trên Facebook của ông, có một bài viết mang tên “Những suy nghĩ không rời rạc” được đăng vào ngày 28 tháng 5, trong đó ông bình luận về các vấn đề pháp quyền tại Việt Nam và cho rằng việc tái lập các ban Đảng dưới thời ông Nguyễn Phú Trọng, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, là “một bước thụt lùi về chính trị”.
Điều 331 của Bộ luật Hình sự đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới luật sư, trí thức và công chúng, với nhiều ý kiến kêu gọi Nhà nước Việt Nam xem xét bãi bỏ hoặc sửa đổi điều luật này.
Luật sư Trần Đình Triển, người bị bắt cùng ngày và trong cùng vụ án với ông Trương Huy San, đã bị kết án ba năm tù giam vào ngày 10 tháng 1.
Xem thêm: Ông Hoàng Mười Là Ai? Nét Đẹp Trong Tín Ngưỡng Tôn Giáo
Trương Huy San là ai hẳn chúng ta đều đã có câu trả lời. Vụ án của nhà báo này đã đặt ra nhiều câu hỏi về tự do báo chí và trách nhiệm của người làm báo. Dù có những ý kiến trái chiều, không thể phủ nhận những đóng góp của ông cho nền báo chí Việt Nam. Bản án 30 tháng tù giam là một cái kết buồn, nhưng cũng là một lời nhắc nhở về sự phức tạp của việc đưa tin trong bối cảnh xã hội hiện nay
