Wolfgang Amadeus Mozart, cái tên đã trở thành biểu tượng của âm nhạc cổ điển, là một trong những nhà soạn nhạc thiên tài nhất trong lịch sử nhân loại. Với những tác phẩm bất hủ như Requiem, The Magic Flute, và Symphony No. 40, Mozart không chỉ để lại dấu ấn sâu đậm trong nền văn hóa âm nhạc mà còn góp phần định hình nghệ thuật cổ điển Châu Âu. Vậy, Mozart là ai? Cuộc đời, sự nghiệp, và tài năng phi thường của ông đã ảnh hưởng thế nào đến thế giới âm nhạc? Hãy cùng Influencervn tìm hiểu tại bài viết dưới đây.
Mozart là ai?
Nhiều người mê nhạc cổ điển hẳn cũng phần nào biết Mozart là ai. Mozart (1756 – 1791) là một nhà soạn nhạc lừng danh người Áo, được coi là một trong những tài năng âm nhạc vĩ đại nhất lịch sử. Trong suốt cuộc đời, ông đã tạo ra hơn 600 tác phẩm thuộc nhiều thể loại, bao gồm giao hưởng, hòa tấu, opera, nhạc thính phòng và độc tấu piano. Dù đã hơn hai thế kỷ trôi qua, âm nhạc của ông vẫn giữ nguyên sức hút và được yêu mến rộng rãi.
Cuộc đời của Mozart
Sau khi đã biết Mozart là ai, ta hãy cùng khám phá cuộc đời của người đàn ông này. Wolfgang Amadeus Mozart chào đời vào ngày 27/01/1756 tại Salzburg, nơi hiện nay thuộc lãnh thổ nước Áo. Ngay từ thuở nhỏ, ông đã thể hiện năng khiếu thiên tài trong lĩnh vực âm nhạc. Khi mới 4 tuổi, Mozart bắt đầu làm quen với harpsichord, một loại nhạc cụ cổ có dây và phím. Đến năm 5 tuổi, ông đã sáng tác những bản nhạc đầu tiên của mình.
Một năm sau, cha ông dẫn ông cùng chị gái đi biểu diễn khắp châu Âu, phục vụ các hoàng gia và giới quý tộc. Mozart, với tài năng thiên phú, có khả năng chơi thành thạo nhiều loại nhạc cụ khác nhau như violin, organ, piano và harpsichord.
Dù còn rất trẻ, Mozart đã nhanh chóng tiếp thu và nắm bắt các phong cách âm nhạc đặc trưng tại nhiều thành phố lớn ở châu Âu. Trong thời gian này, ông cũng cho ra mắt những tác phẩm đầu tiên. Một trong số đó là bản sonata gồm 4 phần dành cho violin, được sáng tác tại Paris năm 1764 khi ông mới 8 tuổi.
Sau những chuyến lưu diễn khắp châu Âu, vào năm 1773, Mozart trở lại Salzburg để làm việc. Tại đây, ông giữ vai trò trợ lý nhạc trưởng với mức lương khiêm tốn. Trong thời gian này, ông đã thử sức với nhiều thể loại âm nhạc khác nhau và sáng tác những bản giao hưởng xuất sắc trước khi bước sang tuổi 21.
Dù đạt được một số thành công, Mozart nhận ra rằng cần phải rời xa quê nhà để theo đuổi những cơ hội lớn lao hơn. Cuối năm 1781, ông chuyển đến Vienna, thành phố được xem là trung tâm âm nhạc cổ điển của châu Âu. Tại đây, ông nhanh chóng nổi tiếng với tư cách là nghệ sĩ piano và nhà soạn nhạc. Trong thời gian ở Vienna, ông gặp gỡ và kết bạn với nhà soạn nhạc danh tiếng Joseph Haydn.
Mặc dù kiếm được nhiều tiền từ các buổi biểu diễn và hòa nhạc, Mozart thường xuyên chi tiêu vượt mức, dẫn đến khó khăn tài chính kéo dài suốt cuộc đời. Những khoản nợ không ngừng gia tăng và trở thành gánh nặng lớn đối với ông.
Trong những năm cuối đời, Mozart đã sáng tác những bản giao hưởng và nhạc kịch xuất sắc nhất, bao gồm các vở opera nổi tiếng như Le nozze di Figaro (Cuộc hôn nhân của Figaro), Don Giovanni, và Die Zauberflöte (Cây sáo thần). Chính những di sản âm nhạc này của ông đã khẳng định Mozart là ai.
Những sự thật ít người biết về Mozart
Bắt đầu con đường sáng tác nhạc khi mới 5 tuổi
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Mozart được xem là một trong những nhạc sĩ xuất sắc và đáng kính trong lịch sử âm nhạc cổ điển. Điều đặc biệt là rất ít nhà soạn nhạc nổi tiếng lại bắt đầu sự nghiệp từ năm 5 tuổi. Cha của Mozart, ông Leopold, đã dạy con trai chơi đàn harpsichord khi cậu bé còn rất nhỏ. Đáng kinh ngạc hơn, Mozart đã sáng tác bản concerto đầu tiên của mình ở độ tuổi lên 5.
Cho đến ngày nay, nhiều người vẫn coi ông là một thiên tài bẩm sinh. Khi mới 6 tuổi, ông đã biểu diễn như một nghệ sĩ piano hòa nhạc và tham gia chuyến lưu diễn khắp châu Âu. Những cột mốc ấn tượng này đã giúp Mozart trở thành một trong những tài năng trẻ nhất đạt được thành tựu lớn trong lĩnh vực âm nhạc.
Trí nhớ hình ảnh về âm nhạc cực tốt
Mặc dù điều này chưa từng được xác nhận hoàn toàn, nhiều người vẫn tin rằng Mozart sở hữu khả năng ghi nhớ âm nhạc phi thường. Tin đồn này xuất hiện sau khi ông chứng minh tài năng đặc biệt: chỉ cần nghe một bản nhạc cổ điển dài duy nhất một lần, ông đã có thể tái hiện chính xác nó qua việc chép lại.
Khả năng này không hoàn toàn phù hợp với khái niệm “trí nhớ điện ảnh” như chúng ta thường hiểu. Thay vì dựa vào thị giác để ghi nhớ bản nhạc, Mozart sử dụng thính giác để cảm nhận và ghi nhớ cách sắp xếp âm thanh của nó. Dù không có lời giải thích khoa học nào cho khả năng kỳ diệu này, điều đó phần nào giúp lý giải vì sao ông được coi là một trong những nhà soạn nhạc thiên tài nhất mọi thời đại.
Kèn là điểm yếu cố hữu của ông
Mặc dù Mozart được xem là bậc thầy âm nhạc, cha của ông từng chia sẻ rằng ông gặp khó khăn đáng kể khi học chơi và sử dụng kèn. Nhà soạn nhạc tài năng này dường như không thể sáng tác thành công bất kỳ tác phẩm nào cho loại nhạc cụ bằng đồng phổ biến này. Nếu bạn tìm kiếm một bản nhạc kèn mang tên Mozart, thứ duy nhất xuất hiện sẽ là tác phẩm do chính cha ông, Leopold Mozart, sáng tác.
Tiếng kèn từ lâu đã gây ra sự khó chịu lớn cho Mozart từ khi còn nhỏ và cảm giác này dường như không hề giảm bớt theo thời gian. Một số người tin rằng ông thậm chí có nỗi sợ hãi thực sự với loại nhạc cụ này. Theo lời kể từ một người bạn của gia đình, âm thanh của kèn Trumpet khiến Mozart trở nên tái nhợt và co rúm lại. Việc đưa một chiếc kèn Trumpet đến trước mặt ông chẳng khác nào gây ra nỗi kinh hoàng tột độ, như thể đe dọa trực tiếp đến sinh mạng của ông.
Khiếu hài hước lạ kỳ
Mozart, giống như các thành viên khác trong gia đình, sở hữu một khiếu hài hước độc đáo. Theo các nhà nghiên cứu, các bức thư của ông thường thể hiện phong cách hài hước có phần “ngây thơ” và trẻ con. Đặc biệt, những bức thư này thường gửi cho người em họ Maria Anna Thekla. Dựa trên nội dung các bức thư cũng như tác phẩm âm nhạc của ông, một số giả thuyết đã được đưa ra rằng Mozart có thể mắc hội chứng Tourette – một dạng rối loạn thần kinh.
Yêu thích biệt danh “Amadѐ”
Khi chào đời và được rửa tội, Mozart được đặt tên đầy đủ là Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart. Dù tên của ông có nhiều biến thể, Mozart lại thích sử dụng biệt danh “Amadѐ” – một dạng rút gọn từ tên đệm “Amadeus” mà ông tự chọn.
Thông thường, chỉ riêng Mozart gọi mình là “Amadѐ”, trong khi mọi người xung quanh thường gọi ông là “Wolfgang Gottlieb” hoặc “Wolfgang Amadeus”. Sự lựa chọn này có thể phản ánh tính cách hài hước đặc trưng của ông. Thậm chí, ông còn có thói quen chế giễu cách viết Latinh bằng việc thêm hậu tố “-us” vào cuối các từ.
Mozart đôi khi ký tên là “Wolfgangus Amadeus Mozartus”, khiến tên của ông trở thành một biểu tượng đầy thú vị. Đến hàng thế kỷ sau khi qua đời, biệt danh này vẫn là chủ đề gây tranh luận và tò mò.
Chiều cao tương đối khiêm tốn
Ngay cả so với chiều cao trung bình 1m67 của nam giới châu Âu vào thế kỷ 18, Mozart vẫn bị coi là khá thấp. Nhiều nhà sử học ước tính rằng ông chỉ cao khoảng 1m64. Với chiều cao này, nếu xét theo tiêu chuẩn ngày nay, ông được xem là thuộc nhóm người có vóc dáng thấp.
Dù sở hữu vóc dáng nhỏ nhắn, ngoại hình của Mozart không có gì nổi bật. Ông thường được mô tả với làn da nhợt nhạt, mái tóc thẳng, sáng màu, và một phong thái giản dị.
Sử dụng 12 ngôn ngữ khác nhau
Mozart được biết đến với khả năng học hỏi nhanh chóng và tiếp thu kiến thức sâu rộng dù cuộc đời của ông khá ngắn ngủi. Những tài năng và thành tựu của ông từ khi còn nhỏ khiến người ta dễ dàng nhận định ông là một thần đồng âm nhạc.
Mặc dù sinh ra tại Áo, Mozart có thể sử dụng tiếng Đức một cách thành thạo. Bên cạnh đó, ông còn thông thạo nhiều ngôn ngữ khác, đặc biệt là tiếng Ý, tiếng Anh và tiếng Pháp. Ngoài ra, Mozart cũng có kiến thức vững về các ngôn ngữ như Tây Ban Nha, Nga, Latinh, Hà Lan, Séc, Ba Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Một số học giả nghiên cứu về ông cũng cho biết rằng Mozart có khả năng hiểu một phần tiếng Hy Lạp cổ và tiếng Do Thái trong Kinh thánh.
Nghiện mua sắm
Mỗi người đều có ít nhất một khuyết điểm, và Mozart cũng không phải là ngoại lệ. Ông được cho là có thói quen nghiện mua sắm. Với tài năng thiên bẩm, Mozart đã kiếm được một khoản thu nhập đáng kể từ công việc tự do của mình, ước tính lên đến khoảng 10.000 florin mỗi năm. Nếu quy đổi ra tiền Mỹ hiện nay, con số này tương đương với khoảng 42.000 đô la.
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng sự nghèo khó của Mozart khi qua đời là do khả năng quản lý tài chính yếu kém. Ông thậm chí không thể thanh toán các khoản hóa đơn của mình do thói quen chi tiêu không kiểm soát.
Có nhiều vật nuôi tại nhà
Bên cạnh tình yêu lớn dành cho âm nhạc, Mozart còn có một tình cảm đặc biệt với động vật. Ông nuôi một con chó, một con chim hoàng yến, một con ngựa và một con sáo đá. Có thể dễ dàng nhận thấy rằng Mozart chọn nuôi chim hoàng yến và sáo đá như một cách kết hợp đam mê âm nhạc với niềm yêu thích thiên nhiên. Trong số đó, con sáo đá là thú cưng được biết đến nhiều nhất, và là nguồn cảm hứng cho ông sáng tác những bản nhạc ngắn với giai điệu đặc sắc.
Khi con sáo của ông qua đời, Mozart đã viết một bài thơ để tưởng nhớ loài chim này. Ông yêu quý nó đến mức chôn cất nó ở sân sau nhà mình sau khi nó mất.
Người bạn tốt của Joseph Haydn
Mozart là một người rất cởi mở và hòa đồng. Trong số những người bạn trong ngành âm nhạc, ông có mối quan hệ đặc biệt gần gũi với Joseph Haydn, một nhà soạn nhạc nổi tiếng người Áo. Nhiều người tin rằng Haydn không chỉ là người bạn thân thiết mà còn là người thầy, người hướng dẫn Mozart trong sự nghiệp âm nhạc của ông.
Hai người lần đầu gặp nhau vào năm 1781 tại buổi biểu diễn La Fidelta của Haydn. Mozart đã quen thuộc với các tác phẩm của Haydn từ khi còn sống ở Salzburg, và đã quyết định đến buổi hòa nhạc để gặp ông. Mặc dù không có nhiều tài liệu chứng minh rõ ràng sự ngưỡng mộ giữa họ, nhưng hai nhạc sĩ thường xuyên chơi nhạc cùng nhau trên các nhạc cụ dây.
Đi rất nhiều nơi và sáng tác nhạc bất cứ đâu
Mozart là một người có thói quen di chuyển thường xuyên. Mặc dù sinh ra và lớn lên tại Salzburg, Áo, nhưng từ khi 18 tuổi, ông đã bắt đầu thực hiện các chuyến lưu diễn khắp nơi. Nếu bạn thắc mắc làm thế nào Mozart có thể học hỏi được nhiều ngôn ngữ trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, thì có thể lý do chính là nhờ vào việc di chuyển và biểu diễn thường xuyên. Ông đã đến nhiều quốc gia như Đức, Ý, Pháp, Anh, Thụy Sĩ, Hà Lan, Cộng hòa Séc và Slovakia. Sau những chuyến đi đó, Mozart đã quay lại Áo và chọn Vienna làm nơi sinh sống cho đến khi qua đời.
Bất hoà với cha mình
Leopold Mozart, cha của Mozart, là một nhà soạn nhạc nổi tiếng trước khi con trai ông chào đời. Leopold đã đảm nhận việc dẫn dắt con trai vào thế giới âm nhạc ngay từ khi còn rất nhỏ. Mối quan hệ giữa Mozart và cha mình vẫn luôn bị ảnh hưởng bởi sự kiểm soát chặt chẽ của Leopold cho đến khi Mozart chuyển đến Vienna. Nhiều người nhận xét rằng Leopold có tính cách sở hữu và luôn kiểm soát Mozart.
Dù có tình cảm và sự kính trọng dành cho cha, Mozart đã không tham gia lễ tang của Leopold khi ông qua đời.
Cực thẳng thắn
Mozart có thể được xem là một nhân vật khá “ngoại lệ”. Tính cách của ông khiến ông khó kết nối với nhiều người xung quanh. Ông được miêu tả là một người thẳng thắn, đôi khi nói ra những điều khá trực tiếp, điều này khiến ông trở nên thô lỗ và ít có mối quan hệ thân thiết.
Chỉ có 2/6 người con sống sót
Sau khi kết hôn với ca sĩ Constanze, Mozart có sáu người con với người vợ yêu quý của mình. Tuy nhiên, chỉ có hai trong số đó sống sót. Nguyên nhân cụ thể dẫn đến cái chết của bốn người con còn lại không được xác định, nhưng vào thế kỷ 18, nhiều trường hợp sinh nở không an toàn đã xảy ra. Cả hai người con sống sót của ông đều không có con cái, điều này đồng nghĩa với việc dòng dõi của Mozart đã kết thúc vào cuối thế kỷ 18.
Vô tổ chức nhưng cũng cầu toàn
Trong suốt cuộc đời sáng tác của mình, Mozart đã tạo ra hàng trăm tác phẩm, nhưng ông không ghi chép một cách chi tiết và có rất nhiều tác phẩm vẫn chưa được tìm thấy cho đến nay, khiến công chúng chưa bao giờ được thưởng thức chúng.
Dù tính cách của ông có phần lộn xộn, Mozart lại rất đặc biệt trong việc xây dựng cấu trúc và âm thanh trong nghệ thuật của mình. Ông luôn chú trọng đến sự tỉ mỉ và hoàn hảo, chính vì vậy mà tác phẩm cuối cùng của ông, trước khi qua đời, vẫn chưa được hoàn thành.
Thuận tay trái
Các nhà sử học đã phải mất một thời gian để phát hiện rằng Mozart có khả năng thuận tay trái, mặc dù ông bắt đầu sự nghiệp âm nhạc của mình trên cây đàn piano. Vào thời kỳ của Mozart, ngay cả những đứa trẻ thuận tay trái cũng phải được dạy cách viết bằng tay phải.
Cái chết bí ẩn thiên tài âm nhạc
Vào năm 1791, nhà soạn nhạc Mozart bắt đầu sáng tác một tác phẩm cho lễ cầu siêu, được biết đến với tên gọi Khúc cầu hồn, dành cho một người đã qua đời. Tuy nhiên, ông đã không thể hoàn thành tác phẩm này trước khi qua đời do bị bệnh.
Mozart qua đời vào ngày 5 tháng 12 năm 1791 tại Vienna, khi mới 35 tuổi. Nguyên nhân chính xác của cái chết vẫn còn là một bí ẩn, do các phương pháp chẩn đoán y tế lúc bấy giờ còn nhiều hạn chế.
Theo các báo cáo chính thức, Mozart được cho là qua đời vì một cơn sốt kê nghiêm trọng, một căn bệnh có triệu chứng sốt phát ban và tổn thương da. Tuy nhiên, đã có nhiều giả thuyết khác nhau được đưa ra về nguyên nhân cái chết của ông.
Một số cho rằng ông qua đời vì sốt thấp khớp, một căn bệnh mà Mozart đã phải đối mặt nhiều lần trong cuộc đời. Một giả thuyết khác cho rằng ông có thể bị đầu độc.
Một trong những lý thuyết nổi tiếng nhất là Mozart bị đối thủ của mình, Antonio Salieri, đầu độc, điều này càng trở nên phổ biến nhờ bộ phim “Amadeus”. Lý thuyết này cũng được nhiều người tin tưởng do Mozart đã trải qua giai đoạn trầm cảm và có dấu hiệu của chứng hoang tưởng trước khi qua đời.
Thậm chí, Mozart cũng đã bày tỏ nghi ngờ rằng sức khỏe của mình suy giảm do bị đầu độc trong một thời gian dài. Tuy nhiên, đây có thể chỉ là quan điểm chủ quan của chính ông.
Lễ tang của Mozart diễn ra rất riêng tư với sự tham gia của một số ít người, và ông được chôn cất trong một ngôi mộ chung. Tuy nhiên, sau đó, những buổi hòa nhạc tưởng niệm ông luôn thu hút sự tham gia đông đảo của những người yêu mến ông.
Di sản của nhà soạn nhạc thiên tài Mozart
Khi qua đời, Mozart đã được vinh danh là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất trong lịch sử. Ông để lại một kho tàng tác phẩm đồ sộ với hơn 600 sáng tác, bao gồm 41 giao hưởng, 16 opera, 27 concerto cho piano, 5 concerto cho violin, 25 tứ tấu dây và nhiều tác phẩm khác thuộc các thể loại phổ biến thời kỳ đó.
Một số tác phẩm nổi bật của Mozart có thể kể đến như: The Magic Flute, Don Giovanni, The Marriage of Figaro, Piano Concerto No. 27 in B-flat, K. 595, Piano Concerto No. 21 in C, K. 467, và Symphony No. 39 in E-flat, K. 543.
Âm nhạc của Mozart không chỉ nhận được sự yêu thích từ công chúng mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến các nhà soạn nhạc vĩ đại sau này, đặc biệt là Beethoven.
Cùng với người bạn Joseph Haydn, Mozart đã góp phần định hình và phát triển các thể loại nhạc giao hưởng, opera, hòa tấu dây và concerto, qua đó ghi dấu ấn đặc biệt trong thời kỳ cổ điển. Các vở opera của ông đặc biệt thể hiện một cái nhìn sâu sắc về tâm lý con người, một đặc trưng chưa từng có trong âm nhạc thời kỳ đó, và vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho nhạc sĩ và người yêu nhạc cho đến ngày nay. Ngày nay, ngày càng nhiều người biết tới Mozart là ai.
Xem thêm: Picasso Là Ai? Những Bất Ngờ Về Cuộc Đời Danh Hoạ Nổi Tiếng
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu hơn về Mozart là ai. Những cống hiến xuất sắc của ông đã vượt qua thời gian, truyền cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ và khán giả trên toàn cầu. Cuộc đời ngắn ngủi nhưng vĩ đại của Mozart đã minh chứng rõ ràng cho sức mạnh vô hạn của tài năng và nghệ thuật, để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử âm nhạc nhân loại.
