Trong thế giới tâm linh phong phú của người Việt, Ông Hoàng Mười là một trong những vị thánh được tôn thờ rộng rãi, đặc biệt trong tín ngưỡng thờ Mẫu. Vậy Ông Hoàng Mười là ai? Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá nguồn gốc, sự tích đến những nét đẹp văn hóa và tâm linh gắn liền với vị thánh linh thiêng này..
Ông Hoàng Mười là ai?
Theo truyền miệng dân gian, Hoàng Mười là một nhân vật mang tính thần thoại, được cho là đã hạ phàm để hỗ trợ nhân sinh. Người dân vùng Nghệ An cũng lưu giữ nhiều câu chuyện truyền thuyết về nguồn gốc, xuất thân và sự nghiệp của ông Hoàng Mười, liên kết với các nhân vật có thật trong lịch sử Việt Nam.
Trong các câu chuyện lưu truyền, có giả thuyết cho rằng Ông Hoàng Mười là người con thứ mười của Đức Vua cha Bát Hải Động Đình. Tuân theo mệnh lệnh, ông đã giáng thế để giúp đỡ dân chúng. Việc ông được gọi là Hoàng Mười không chỉ đơn thuần vì ông là người con thứ mười, mà còn bởi ông là một người tài năng và đức độ toàn diện, cả văn lẫn võ đều xuất chúng. Không chỉ là một vị tướng dũng mãnh trên chiến trường, ông còn là một người phong nhã, có tài năng trong thơ phú và văn chương. Giả thuyết này tạo nên hình tượng một vị tướng “tài đức song toàn”.
Ở vùng Hà Tĩnh, lại có câu chuyện kể rằng ông Hoàng Mười chính là Lê Khôi, một vị tướng tài ba, cháu ruột và là người đã đồng hành cùng Lê Lợi trong cuộc kháng chiến mười năm chống lại quân Minh. Một truyền thuyết khác cho rằng ông đã giáng trần và trở thành Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con trai của Vua Lý Thái Tổ, người cai quản châu Nghệ An.
Tuy nhiên, câu chuyện được truyền tụng rộng rãi nhất có lẽ là việc ông Mười giáng sinh thành Nguyễn Xí, một vị tướng tài giỏi dưới thời Vua Lê Thái Tổ, người đã có công giúp vua đánh đuổi quân Minh. Sau đó, ông được giao trọng trách trấn giữ vùng đất Nghệ An, Hà Tĩnh (cũng chính là quê hương của ông).
Đức Thánh Hoàng Mười đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống thần điện tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ, Tứ Phủ của người Việt.
Những sự tích dân gian về Ông Hoàng Mười
Sau khi đã biết ông Hoàng Mười là ai, chúng ta hãy cùng khám phá về những sự tích dân gian về vị thánh này.
Sự tích dân gian Ông Hoàng Mười giáng thế thành Lý Nhật Quang
Truyền thuyết dân gian xứ Nghệ lưu truyền câu chuyện về một vị thần được nhân dân tôn kính, gọi là Ông Hoàng Mười. Tương truyền, ngài là con trai của Vua Cha Bát Hải Động Đình, một vị thần cai quản thủy phủ, và từng giáng thế nhiều lần để giúp đỡ dân lành.
Một số dị bản kể rằng, Ông Hoàng Mười từng hóa thân thành Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con trai của vua Lý Thái Tổ, và được triều đình cử vào cai quản châu Nghệ An.
Lý Nhật Quang được mô tả là một người tài năng xuất chúng. Từ thuở nhỏ, ông đã thể hiện năng khiếu văn chương và am hiểu sâu sắc về lịch sử. Ông được rèn luyện để trở thành một vị minh quân, phò tá đất nước.
Với đức tính thanh liêm và công bằng, Lý Nhật Quang nhanh chóng chiếm được lòng tin của người dân địa phương. Ông đã thiết lập trật tự xã hội và củng cố kỷ cương phép nước.
Không chỉ chú trọng đến việc trị an, Lý Nhật Quang còn đặc biệt quan tâm đến phát triển kinh tế và văn hóa. Ông khuyến khích người dân khai khẩn đất đai, phát triển nghề thủ công truyền thống.
Nhờ những chính sách sáng suốt và tấm lòng nhân ái, Lý Nhật Quang đã góp phần xây dựng Nghệ An trở thành một vùng đất trù phú và thịnh vượng.
Ngoài ra, ông còn có công trong việc giải quyết mâu thuẫn nội bộ của Chiêm Thành và vun đắp mối quan hệ hòa hiếu giữa Chiêm Thành và Đại Việt.
Sự tích dân gian Ông Hoàng Mười giáng thế thành Nguyễn Xí
Nguyễn Xí, một vị tướng tài ba dưới triều vua Lê, được dân gian lưu truyền là hóa thân của Ông Hoàng Mười. Ông đã lập nhiều chiến công hiển hách, góp phần quan trọng trong việc đánh đuổi quân Minh và bảo vệ bờ cõi. Vua Lê tin tưởng giao cho ông trọng trách trấn thủ vùng đất Nghệ An và Hà Tĩnh, nơi ông sinh ra và lớn lên.
Không chỉ là một vị tướng dũng mãnh, Nguyễn Xí còn nổi tiếng là người có lòng nhân ái, luôn quan tâm đến đời sống của nhân dân. Mỗi khi thiên tai, dịch bệnh xảy ra, ông đều mở kho lương thực, cứu trợ người dân, đồng thời tổ chức đốn gỗ, dựng nhà cửa để họ có nơi trú ngụ an toàn.
Trong một lần đi thuyền trên sông Lam, không may gặp phải giông bão lớn, thuyền của ông bị lật và ông đã hy sinh. Khi thi hài ông được đưa về, trên bầu trời xuất hiện đám mây ngũ sắc, kết thành hình con ngựa đỏ, như thể ông đang được đón về trời.
Để ghi nhớ công lao to lớn của Nguyễn Xí, vua Lê Thánh Tông đã truy phong ông danh hiệu Thái sư Cường quốc công và cho xây dựng đền thờ tại Thượng Xá.
Người dân địa phương, cảm kích trước sự hy sinh và tấm lòng cao cả của ông, đã tôn kính gọi ông là Ông Mười, hay Ông Mười Củi. Con số “mười” mang ý nghĩa tượng trưng cho sự hoàn hảo, thể hiện tài năng và đức độ của ông. Theo truyền thuyết, ông còn được xem là con trai thứ mười của Đức Vua Cha Thủy Quốc Động Đình. Những phong tục, tập quán liên quan đến Nguyễn Xí vẫn được lưu giữ và phát huy tại đền thờ của ông.
Sự tích dân gian Ông Hoàng Mười giáng thế thành Lê Khôi
Theo một câu chuyện cổ, Ông Hoàng Mười được tin là sự tái sinh của tướng Lê Khôi, một nhân vật lịch sử quan trọng của Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn đầu nhà Lê và cuộc chiến Lam Sơn. Lê Khôi, cháu của vua Lê Lợi, được giao nhiệm vụ bảo vệ vùng Hóa Châu.
Lê Khôi không chỉ là một nhà lãnh đạo quân sự tài giỏi, mà còn là một người quản lý xuất sắc, luôn ưu tiên lợi ích của người dân. Ông đã nỗ lực bảo đảm an ninh và ổn định cho lãnh thổ của mình, đồng thời tham gia vào các trận chiến chống lại kẻ thù như Bế Khắc Thiệu và Chiêm Thành, đóng góp lớn vào sự thành công của cuộc chiến.
Lê Khôi qua đời năm 1446 tại núi Nam Giới, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, để lại một di sản lớn và tinh thần chiến đấu mạnh mẽ cho đất nước.
Đền thờ Ông Hoàng Mười hiện tại ở đâu?
Đền thờ Ông Hoàng Mười, tọa lạc tại làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An, là một di tích lịch sử và văn hóa quan trọng. Theo các tài liệu ghi chép, ngôi đền được khởi dựng vào năm 1634, thời kỳ nhà Hậu Lê. Trải qua những biến động của thời gian và lịch sử, đền đã bị hư hại nghiêm trọng. Đến năm 1995, chính quyền và nhân dân Nghệ An đã chung tay phục dựng lại ngôi đền trên nền móng cũ, khôi phục lại vẻ đẹp và giá trị tâm linh của nó.
Ngày nay, đền Ông Hoàng Mười không chỉ là một điểm đến tín ngưỡng linh thiêng mà còn là một địa điểm du lịch văn hóa nổi tiếng của tỉnh Nghệ An, thu hút đông đảo du khách thập phương.
Kiến trúc của đền Ông Hoàng Mười được xây dựng theo phong cách truyền thống, bao gồm các hạng mục như tam quan, tắc môn, đài trung thiên, lầu cậu, lầu cô. Đặc biệt, đền vẫn lưu giữ được 21 đạo sắc phong, các bản thần tích chữ Hán và hệ thống tượng pháp có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao.
Khu đền chính bao gồm ba tòa điện: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện, được thiết kế theo lối kiến trúc đền chùa thời nhà Nguyễn. Ngôi đền tọa lạc trong một khuôn viên rộng khoảng 1ha, tạo nên một không gian trang nghiêm và thanh tịnh.
Nhìn từ bên ngoài, đền Ông Hoàng Mười nổi bật với mái ngói được chạm trổ hình rồng tinh xảo. Du khách có thể khám phá chi tiết kiến trúc độc đáo này bằng cách đi sâu vào bên trong khuôn viên đền.
Tới đền Ông Hoàng Mười nên cầu gì?
Lễ hội tại đền Ông Hoàng Mười là một sự kiện thường niên, diễn ra từ ngày 8 đến ngày 10 của tháng 10 âm lịch. Người dân tại Nghệ An có niềm tin rằng mọi ước nguyện sẽ thành hiện thực khi đến đền Quan Hoàng Mười, điều này đã thu hút đông đảo du khách từ khắp nơi đến thăm, cầu mong sự bình an, may mắn và tài lộc.
Theo tín ngưỡng hầu đồng, Ông Hoàng Mười được xem là vị thánh có khả năng ban phát tài lộc, đặc biệt là trong lĩnh vực công danh sự nghiệp, giúp cho cuộc sống của người dân ngày càng sung túc và hạnh phúc. Người dân tin rằng, chỉ cần thành tâm cầu nguyện, siêng năng làm việc, tu dưỡng bản thân và không ngừng cố gắng, họ sẽ nhận được phước lành từ ngài, giúp cho công việc kinh doanh phát đạt qua từng năm.
Ngoài ra, người Việt còn đến đền Ông Hoàng Mười để cầu nguyện cho con cái được khỏe mạnh, bình an, tiến bộ trong học tập, thi cử đỗ đạt, công việc thuận lợi và thành danh để làm rạng danh gia đình. Người lớn tuổi thì mong muốn sự bình an, sự nghiệp thăng tiến, tài lộc dồi dào và mọi việc diễn ra suôn sẻ.
Xem thêm: Thánh Tản Viên Là Ai? Sự Tích Và Niềm Tin Tín Ngưỡng Văn Hoá
Có thể nói, vị thánh là một biểu tượng tín ngưỡng sâu sắc trong đời sống của người Việt. Việc tìm hiểu về Ông Hoàng Mười là ai càng giúp chúng ta hiểu hơn về những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời trân trọng những nét đẹp văn hóa đa dạng của dân tộc.
